Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Travma sonrası stres bozukluğu kısaca ” PTSD” olarak bilinmektedir. Günümüzde çocuk, genç ve yetişkin olarak yaş fark etmeksizin oldukça yaygın olarak yaşan bir ruhsal hastalıktır. Bireyin fiziksel veya duygusal olarak travmatik bir olay yaşadıktan sonra gelişen bir zihinsel sağlık durumudur. Semptomlar geçmişe dönüşleri, kabusları ve şiddetli kaygıyı içerebilir. Yaşanan travmatik olaydan kısa bir süre sonra, bireyler olayın tekrarlayan geri dönüşlerini anımsayarak yaşayabilmektedir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Sebepleri
Travma sonrası stres bozukluğunun nedenleri çok ve çeşitlidir. Yoğun korku, dehşet veya çaresizliğe neden olan travmatik bir olay tarafından tetiklenir. Travmatize olan durum, tek bir olay veya kişinin belirli bir süre boyunca yaşadığı bir dizi olay olabilir. Etkileri yıllar boyu sürebilmektedir. Yaşanan bu olaylar şu şekilde sıralanmaktadır;
- Aile içi şiddet,
- Kazalar,
- Savaş ve patlamalar,
- Çocukluk çağında yaşanan taciz,
- Tecavüz, işkence ve saldırı,
- Doğal afetler,
- Yakınların ani ölümü vb. gibi olaylar tetiklemektedir.
Ayrıca hayatı boyunca stres, huzursuzluk ve kaygı altında bulunan ya da aile fertleri arasında depresyon ve anksiyete gibi kalıtsal ruhsal problemler yaşayan kişiler de bu durumu tetiklediği belirlenmiştir. Buna ek olarak stres sorunu yaşamaya meyilli olan meslekler ise;
- Asker,
- Polis,
- İlk müdahale yapan sağlık çalışanları,
- Sosyal hizmet uzmanları,
- İtfaiyeci
Ayrıca ruhsal başka bir hastalığı yaşıyor olmak, alkol, tütün ve uyarıcı maddeler kullanıyor olmak da bunu tetikleyen ve daha yatkın hale getiren bir unsurdur.
Stres Bozukluğu Belirtileri
Belirtiler kişiyi, çevresini, ailesini, derslerini, çalışma hayatını kısaca tüm yaşamını olumsuz etkilemektedir. Travmatik bir olay yaşadıktan sonra ortaya çıkabilen bir akıl sağlığı sorunudur. Kontrol altına alınmadığı ve uzman bir psikolog tarafından destek alınmadığı taktirde diğer akıl sağlığı sorunlarının da baş göstermesini beraberinde getirebilir. Belirtileri ise şunlardır;
- Olayla ilgili geri dönüşler, kabuslar ve müdahaleci düşünceler
- Onlara olayı hatırlatan herhangi bir şeyden kaçınma
- Olumsuz düşünceler ve ruh halleri
- Travmatik olaydan önceki veya sonraki olayları hatırlamada zorluk
- Uyku bozuklukları ve kabuslar (uykusuzluk dahil)
- Sinirlilik veya öfke patlamaları, kendine zarar verici davranışlar, pervasız davranışlar veya intihar düşünceleri
- Yeme bozuklukları
- Gelecek kaygısına kapılma
- Korku düşüncesi yoğunluğu
- İçine kapanarak kendini toplumdan soyutlama
Tedavi Süreci
Psikolojik sorunun üstesinden gelmek muazzam miktarda cesaret gerektirir, ancak uzman desteği ile tedavi etmenin yolları vardır. Bu durum için en yaygın tedavi Bilişsel Davranış Terapisidir. Bu terapinin PTSD için en etkili tedavi olduğu kanıtlanmıştır.
Temel olarak iki bölümden oluşur: Bilişsel Yeniden Yapılandırma ve Maruz Bırakma Terapisi. TCMB ilk bölümde, kafamızdaki bizi endişeli veya korkmuş hissetmemize neden olan olumsuz düşünce ve inançları değiştirmeye çalışır. İkinci bölüm, PTSD olan kişiyi alışmak ve artık korkmamak için tetikleyicilerine maruz bırakmaktan oluşur.