Bipolar Bozukluk
Bipolar bozukluk bir diğer adı ile manik – depresif psikoz olarak da belirlenmiştir. Bu durum bireyin yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürerek zarar veren bir ruh hastalığı olarak bilinmektedir. Bireyin ruh hali, konsantrasyon, enerji, akademik başarı, insan ve ikili ilişkilerini kısacası hayatının tüm alanlarını etkileyen psikiyatrik ve psikolojik bir hastalıktır. Aynı zamanda bu hastalığa iki uçlu duygu durum bozukluğu da diyebiliriz. Ruh sağlığını etkileyen psikiyatrik hastalıklar kişinin zaman ilerledikçe hem zihinsel hem de fiziksel işlev kayıplarına sebep olmaktadır. Bipolar bozukluk işlev kaybı yaşanan hastalıklar arasında altıncı sırada olduğunu biliyor muydunuz?
Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Bipolar bozukluğu olan kişiler aşırı iniş ve çıkış dönemleri yaşarlar. Yani bir sebep yokken bir anda kendilerini çok mutlu, heyecanlı, enerjik, sevgi dolu, hevesli ve zinde hissederken yine bir sebep yokken bir anda kendilerini çok üzgün, sinirli, korkmuş, isteksiz, yorgun ve üzgün hissederek dışarıya karşı iletişimini kapatabilir. Bu “yükseklere” manik dönemler, “düşüşlere” depresif dönemler denir.
Oldukça ciddi bir durum olan bu rahatsızlık hafife alınamayacak kadar bireye zarar vermektedir. Gerekli zamanda kontrol altına alınmayan psikolojik rahatsızlıklar bir yerden sonra bireyi için dönülmesi zor noktalara kadar ilerleyebilmektedir. Yükseliş ve düşüş süreçleri gün, hafta ve hatta ay bile sürdüğü bilinmektedir. Yetişkin bireylerin %6’sında görülen bu durum aslında bize ne kadar çok insanın bunun ile mücadele ettiğini gözler önüne seriyor. Peki kaç tanesi bunun farkında ve yardım alıyor? Kaç insan psikolojik hastalıklarını fark edebiliyor?
Bipolar bozukluk yaşayan bireyler mani ve depresyon dönemlerinde olmayan şeyleri görme, duyma veya koklama gibi halüsinasyonlar yaşayabilirler. Ayrıca diğer insanlara mantıksız gelen şeylere ”sanrılara” inanabilirler. Bu tip semptomlar tıpta psikoz veya psikotik atak olarak bilinmektedir. Bipolar semptomları kişinin ruh halinde ve davranışlarında öngörülemeyen değişikliklere sebebiyet vermektedir. Bipolar bozukluk belirtileri kişiden kişiye değişir, ancak şunları içerebilir;
Mani Dönemde Belirtiler;
- Aşırı neşe
- Olayların merkezinde olma duygusu
- Yüksek enerji
- Az uyku
- Cinsel istek artışı
- Yüksek özgüven
- Odaklanma ve konsantrasyon bozukluğu
- Halüsinasyon ” sanrı” görme
- Hızlı konuşma ve yarışan düşünceler
- Yaratıcı hayaller
- Alkol ve uyuşturucu gibi zararlı madde kullanımı
- Sabırsız hissetme
- Farkında olmadan sürekli para harcama
- Huzursuzluk gibi duyguların uç noktada yaşanmasıdır
Depresif Dönem Belirtileri;
- Fazla uyuma ve buna istek
- Yorgun ve bitkin hissiyat
- Keyifsiz olma
- Adaptasyon zorluğu
- Suçluluk hissetme
- Her şeye karşı ümitsiz olma
- Sürekli kuşku duyma
- Bir şeyler yemek istememek ve iştahsızlık
- Olmayan dışı halüsinasyonlar görme
- Uykuya dalmakta zorluk ve uykusuzluk
- Sürekli tartışma ve sorun çıkarma
- Cinsel isteksizlik
- İntihar düşünceleri ve intihara meyilli olma
- Rutin işleri yerine getirememe
Neden Olan Faktörler
Bipolar Bozukluk, ruh hali, enerji seviyeleri ve aktivite seviyelerinde şiddetli değişimlere neden olan bir duygudurum bozukluğudur. Bipolar bozukluğun nedeninin nörotransmiterler serotonin ve dopamin arasındaki dengesizlik olduğu bulunmuştur. Kişi en az bir manik dönem geçirene kadar genellikle teşhis konulamaz. Bipolar bozukluğun nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak gelişiminde bireyin genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığına inanılmaktadır. Bipolar bozukluğa genetik ve çevresel stres faktörleri, madde kötüye kullanımı ve travmatik olaylar neden olabilir. Ancak bunlara neyin sebep olduğu veya durumu tetiklemek için birlikte nasıl çalıştıkları açık değildir.
Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Bipolar bozukluk, mani ve depresyon dönemleri ile karakterize edilen bir zihinsel sağlık durumudur. Bipolar bozukluğun teşhisi, bazıları aşağıda tartışılan çeşitli yöntemlerle yapılabilir. Duygudurum bölümleri genellikle hastanın kendisi ve aile üyeleri veya arkadaşları tarafından değerlendirilir. Bu, eğitimli bir klinisyen ile resmi bir teşhis görüşmesi ile takip edilebilecek kişisel bildirim anketleri ve görüşmeler yoluyla yapılabilir.
Bipolar bozukluğu teşhis etmenin bir başka yöntemi de hastalardaki mani ve depresyon belirtilerini Young Mani Derecelendirme Ölçeği (YMRS) veya Montgomery-Asberg Depresyon Derecelendirme Ölçeği (MADRS) gibi standardize edilmiş ölçeklerle ölçmektir. Bu ölçekler, hastalardaki manik veya depresif semptomların şiddetini ölçmek için tasarlanmıştır. Ayrıca ruh hali dönemlerinin sıklığını ve süresini ve ayrıca psikoz, anksiyete, madde kötüye kullanımı vb. gibi ilişkili semptomları da değerlendirirler.
Bipolar Bozukluk Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bipolar bozukluğun birçok tedavi yöntemi vardır. Böyle bir tedavi yöntemi, mani ve depresyon arasındaki ruh hali değişimlerini kontrol etmeye yardımcı olan ruh hali dengeleyicilerin kullanımını içerir. Diğer bir tedavi yöntemi, hastaların hastalıklarını nasıl yöneteceklerini öğrenmelerine yardımcı olan psikoterapiyi içerir. Bipolar bozukluğun tedavisi, ilaç tedavisinin yanı sıra psikoterapiye de dayanır. Tedavide kullanılan üç tür ilaç vardır: duygudurum düzenleyiciler, antipsikotikler, antidepresanlar. Amaç, ruh hallerini dengelemek ve daha üretken bir yaşam sürmelerine yardımcı olmak için bipolar bozukluğu olan birey için en iyi olan ilacı bulmaktır.
Kendinizde ve çevrenizde bu rahatsızlık ila mücadele eden bireyler varsa ya da ne olduğunu anlayamıyorsa uzman bir psikolog ile görüşmesi durumunda bir sonuca varılarak kendisi için en uygun tedavi yöntemi ile ruh sağlığına tekrardan kavuşabilir. Bir çok hasta çevresindeki insanların yönlendirmesi ile bir uzmana giderek hastalığını fark etmiştir. Ertelemek, kabul etmemek ve beklemek hem bireyin kendisine hem çevresine hem de tüm yaşamına olumsuz etkileri katlayarak arttıracaktır. Bu yüzden fiziksel sağlığınız gibi ruh sağlığınızı da ihmal etmemelisiniz.
